Το κέντρο μας μένοντας πιστό στην παράδοση ευαισθητοποίησης των Ελλήνων συναδέλφων ψυχικής υγείας στις αρχές και στη μεθοδολογία της Σύγχρονης Ψυχοθεραπείας έχει ξεκινήσει από το Σεπτέμβριο του 2017 την ακαδημαϊκή συμβολή στο ψυχαναλυτικό γίγνεσθαι.

 Η επιστημονική ομάδα του ICPA παρουσίασε τρείς διαλέξεις στα πλαίσια στρογγυλής τραπέζης με θεματολογία: Visiting History From Oedipus to Sisyphus: The Unformulated Experience of Greek Migrants.

Παρουσιάστηκε και αναλύθηκε από τον Επιστημονικό Υπεύθυνο κ.Δημήτριο Τσιάκο αλλά και τις συνεργάτιδες του κ.Μαρία Τριανταφυλλοπούλου & κ.Στέλλα Χατζηχρήστου, το ταξίδι των Ελλήνων μεταναστών που αποφασίζουν να εγκαταλείψουν την αβεβαιότητα της χώρας τους προκειμένου να βρουν έναν τόπο ασφάλειας και οικονομικής ευημερίας στο εξωτερικό. Το κυρίαρχο αίσθημα του «μη ανήκειν» στο οποίο βρίσκονται αυτοί οι άνθρωποι, μπορεί να δημιουργήσει ένα αίσθημα φόβου σε μια εποχή που η ανάγκη για ελπίδα είναι πιο ουσιαστική από ποτέ. Η ψυχοθεραπεία καλείται να διαδραματίσει το ρόλο του πρεσβευτή της ελπίδας σε μια εποχή καταστροφικών μέτρων οικονομικής λιτότητας στην Ελλάδα. Οι επιμέρους τίτλοι των διαλέξεων ήταν οι εξής:

1. Oedipus’ Hope and Dread
2. Sisyphus the Greek

Σε αυτή τη δεύτερη εργασία ο μύθος του Σίσυφου χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο για την κατανόηση της αέναης και μερικές φορές μάταιη προσπάθεια να απωθήσουμε ένα βάρος που στοιχειώνει τους εαυτούς μας και τη θεραπεία, αυτό της ουδετερότητας, ενώ αντιμετωπίζουμε κρίσιμες αλλαγές στη θεραπευτική διαδικασία, την ατομική μας ζωή και την εξωτερική πραγματικότητα εν γένει. Σύμφωνα με το μύθο, ο Σίσυφος αναγκάστηκε να κυλήσει έναν τεράστιο ογκόλιθο σε έναν λόφο, μόνο και μόνο για να τον βλέπει να επιστρέφει για να τον χτυπήσει, επαναλαμβάνοντας αυτή την ενέργεια για πάντα.

Στην παρούσα διάλεξη, τα μέλη του ICPA ανέλυσαν τους μυστηριώδεις τρόπους που αποτελούν τη σχεσιακή μήτρα μεταξύ αναλυτή, αναλυόμενου και της μακρινής τους σχέσης, που διαμεσολαβείται από τη σύνδεση στο διαδίκτυο.
Στην παρουσίαση αυτή αναλύθηκαν ακόμα δύο βασικά ζητήματα. 

Το πρώτο είναι η δυσκολία ενός Έλληνα θεραπευτή να αντανακλά ορθά τον νέο εαυτό του ασθενούς που μετακομίζει στο εξωτερικό. 

• Είναι δυνατόν να δημιουργηθεί μια υγιής θεραπευτική σχέση εξ αποστάσεως, όταν η θεραπεία γίνεται μέσω διαδικτύου; 
• Είναι η θεραπευτική δυάδα έτοιμη να διερευνήσει νέους, ουσιαστικούς τρόπους αντιμετώπισης του κόσμου, ενώ οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες αλλάζουν συνεχώς; 
• Με ποιους τρόπους επηρεάζεται η θεραπευτική ουδετερότητα από αυτές τις αλλαγές;

Το δεύτερο ζήτημα είναι η χρήση του εαυτού του θεραπευτή. Εδώ οι επιστημονικοί συνεργάτες του κέντρου μας προσπάθησαν να συνδέσουν την ιδέα του Winnicott σχετικά με το να είσαι μόνος ενώπιων του άλλου με την αμφίσημη θέση του θεραπευτή που παραμένει πίσω ενώ ο ασθενής μετακινείται στο εξωτερικό. 

• Πώς μπορεί ο θεραπευτής να επιτελέσει την αναστοχαστική και περιεκτική δράση του του σωστά και να βοηθήσει τον ασθενή να οικοδομήσει ένα διευκολυντικό περιβάλλον μέσω του Skype; 
• Πόσο καλά προβάλλονται τα εσωτερικά αντικείμενα του ασθενούς μέσω του διαδικτύου;

3. The State of Visiting and the Act of Contemplation: a Greek View

Επισκέπτης είναι προφανώς αυτός που επισκέπτεται (έναν τόπο ή ένα πρόσωπο). Το “επισκέπτης” στα ελληνικά είναι “επι-σκεπτόμενος” που κυριολεκτικά σημαίνει σκέφτομαι, συλλογίζομαι. Κατά τη διάρκεια της ιστορίας, ένα πολύπλοκο σύνολο δυνάμεων ωθούν τη μετανάστευση προς και από την Ελλάδα. Στην αρχαία Ελλάδα, οι Αθηναίοι
ήθελαν να θεωρούν τους εαυτούς τους εξελιγμένους, κοσμογυρισμένους και φιλόξενους για τους μετανάστες. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο Έλληνας θεός Δίας αποκαλείται μερικές φορές Δίας Ξένιος όπως αποδόθηκε στον ρόλο του ως προστάτη των επισκεπτών. Ενσάρκωνε έτσι τη θρησκευτική υποχρέωση να είναι κανείς φιλόξενος προς τους ταξιδιώτες. 

Στη σύγχρονη εποχή, δύο σημαντικά κύματα μαζικής μετανάστευσης έλαβαν χώρα μετά το σχηματισμό του ελληνικού κράτους στις αρχές της δεκαετίας του 1830, ένα από τα τέλη του 19ου έως τις αρχές του 20ού αιώνα, καιένα άλλο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.Από το 2008 η μετανάστευση στην Ελλάδα έχει αυξηθεί ως αποτέλεσμα των μαζικών αφίξεων ανθρώπων από Αφρική και την Ασία (Πακιστάν, Αφγανιστάν, Ιράκ, Μπαγκλαντές κ.λπ.). Το 2015, οι αφίξεις προσφύγων μέσω θαλάσσης αυξήθηκαν δραματικά στην Ελλάδα κυρίως λόγω του συνεχιζόμενου συριακού εμφυλίου πολέμου στη Συρία. Και τι γίνεται με τους Έλληνες νεομετανάστες; Τα τελευταία πέντε χρόνια περισσότεροι από 500.000 Έλληνες έχουν εγκαταλείψει την Ελλάδα για να ξεκινήσουν μια νέα ζωή στο εξωτερικό. Πώς βιώνουν αυτή τη μετάβαση; Μήπως θεωρούν τους εαυτούς τους μετανάστες, επισκέπτες, πολίτες του κόσμου; Πώς σκέφτονται τη ζωή ενώ ανακαλύπτουν νέες ταυτότητες; Είναι μερικά από τα ερωτήματα που τέθηκαν μέσω της διάλεξης. Οι περισσότεροι από αυτούς βιώνουν δύσκολα συναισθήματα όταν συνειδητοποιούν ότι τα όνειρά τους θα πρέπει να προσαρμοστούν, σε σχέση με αυτό που αρχικά φαντάζονταν και επιθυμούσαν. Πρέπει να αποδεχτούν ότι μετανάστευσαν από μια χώρα/μητέρα που πιέζει μακριά τα ίδια της τα παιδιά. Μια κρίση που καταστρέφει τα ρομαντικά όνειρα και αφήνει χώρο μόνο για σκληρή δουλειά. Ένα μεταναστευτικό ταξίδι χωρίς επιστροφή.